تعیین روابط ریاضی نسبت تحویل رسوب (SDR) و عوامل حوضه ای

چکیده در مطالعات آبخیزداری فرسایش و رسوب از اهمیت زیادی برخوردار است. مقدار رسوب حاصل از فرسایش در حوزه های آبخیز مختلف متفاوت است. رسوب حوزه های آبخیز تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند اقلیم ، پستی و بلندی و فعالیت های انسانی است. مطالعه حاضر با هدف ارائه رابطه ریاضی بین نسبت تحویل رسوب و خصوصیات حوضه ای در حوزه­های آبخیز قهرود و حوزه آبخیز  Z4 زواریان که دارای اقالیم و رژیم های بارشی و الگوهای کاربری اراضی و شرایط اقتصادی-اجتماعی متفاوتی هستند صورت می گیرد که در آن  با استفاده از روشهای مرسوم برآورد میزان فرسایش و رسوب از قبیل روشهای EPM و MPSIAC در منطقه مطالعاتی اقدام گردید، در ادامه نسبت تحویل رسوب در هر زیرحوضه تعیین و رابطه ریاضی بین نسبت تحویل رسوب و خصوصیات حوضه­ای مشخص گردید. در این مطالعه ارتباط آماری بین تعداد 32 متغیر مختلف فیزیوگرافی، کاربری اراضی و اقلیمی-هیدرولوژیکی به عنوان متغیر های مستقل و متغیر SDR به عنوان عامل وابسته بررسی گردید. نتایج نشان داد از بین عوامل برگزیده 9 گانه مستقل، عوامل فیزیوگرافی؛ قطر دایره همسطح، مجموع طول آبراهه‌ها، شیب وزنی آبراهه اصلی دارای مهمترین نقش در میزان نسبت تحویل رسوب (SDR) می‍باشند. در ادامه جهت ارزیابی میزان دقت و کارایی مدل در پیش بینی مقادیر SDR اقدام به پیاده سازی آن در یک حوزه آبخیز دیگر به نام حسین آباد نیزار گردید که رابطه همبستگی آماری مناسب بین میزان SDR در زیرحوزه های آبخیز حسین آباد نیزار با استفاده از روشهای تجربی EPM و MPSIAC و مقادیر SDR پیش بینی شده توسط مدل رگرسیونی بدست آمده در تحقیق حاضر بیانگر کارآیی و دقت قابل قبول مدل و در نتیجه اطمینان در بکارگیری آن در مناطق مجاور و در کل ناحیه ایران مرکزی-غربی و پیشکوه­های داخلی زاگرس و البرز است.